CREATININE

1/.Đại cương :

Phản ứng giữa arginin và glycin xảy ra ở mô thận , tạo ra ornithin và guanido acetic acid ( glycocyamin ) . sau đó glycocyamin được đưa vào máu rồi chuyển đến gan và được chuyển hóa thành creatin . Creatin vào mạch máu và được tế bào cơ hấp thụ . Tại đây , Creatin được chuyển hóa thành Creatin phosphat , chất này được chuyển hóa thành Creatinin .

sự tạo thành Creatinin phụ thuộc vào khối lượng cơ ( đàn ông nhiều hơn phụ nữ ) . Creatinin được lọc qua cầu thận , không tái hấp thu ở ống thận và được thải ra nước tiểu , vì vậy xét nghiệm Creatinin máu có tác dụng đánh giá chức năng lọc của cầu thận và theo dõi tiến triển của chức năng thận ( Urea máu không đáng lo ngại nếu Creatinin máu bình thường ; nếu có creatinin máu tăng thì cần thăm dò chức năng thận kỹ hơn ).

– Bình thường , Creatinin máu trong khoảng0,5 – 1,4 mg/dl hay 50 – 120 µmol/L

– Thay đổi sinh lý :

■ Theo tuổi : Creatinin máu trẻ em thấp hơn người lớn . Người già 55 – 66 tuổi creatinin máu cao hơn khoảng 5%.

■ Theo giới :- Creatinin máu giảm khi có thai , khoảng 6% ; và khi dùng thuốc chống động kinh ( khoảng 10% ).

– Creatinin máu tăng về đêm khoảng 5% , tập thể dục mạnh ( khoảng 20% ) , dùng thuốc lợi niệu ( khoảng 15% ) , thuốc salicylat ( khoảng 40% ).

* Chú ý :

Creatinin là một chất có nitơ của máu ổn định nhất , sự tổng hợp nội sinh của nó không bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn và bởi sự thoái hóa protid . Sự sản xuất hàng ngày Creatinin thực tế chỉ phụ thuộc vào khối lượng cơ . Vì vậy Creatinin máu giảm ở bệnh cơ , bệnh liệt .

2.Bệnh lý :

Creatinin máu tăng trong các trường hợp sau đây :

– Bệnh nội tiết có liên quan đến cơ : khổng lồ , to đầu chi .

– Các trường hợp tăng Urea máu trước thận : các nguyên nhân đưa đến giảm dòng máu thận .

– Các trường hợp tăng Urea máu sau thận .

– tăng bạch cầu , cường giáp , thống phong ( goutte ) .

– Rối loạn chức năng thận : Creatinin máu tăng có giá trị nhất trong các bệnh thận ( viêm cầu thận , viêm ống thận cấp , suy thận cấp hay mạn … ).

Sự tăng Creatinin máu là một dấu hiệu nhạy và đặc hiệu đối với các bệnh thận hơn là sự tăng Urea máu . Việc sử dụng song song xét nghiệm Urea và Creatinin sẽ giúp nhiều hơn trong việc chẩn đoán bệnh .

………………………………………………………………………………….

CN.Thái Phước Hùng